Tôi thường nghĩ, làm mentor không chỉ là chia sẻ kiến thức, mà còn là chuyện đồng hành – thật sự lắng nghe, thật sự nhìn thấy một con người đang loay hoay đi tìm chính mình và nếu có thể, đặt một viên gạch nhỏ cho hành trình mà họ sắp bước tiếp.
Có rất nhiều bạn tôi từng gặp, từng hướng dẫn, nhưng hành trình của bạn L – một cô sinh viên năm hai của NTU – vẫn là một kỷ niệm đọng lại khá sâu trong tôi.
Chúng tôi gặp nhau lần đầu trong một buổi tư vấn hướng nghiệp do VNYA tổ chức tại Singapore. Hôm đó, tôi được mời đến để chia sẻ và định hướng cho các bạn sinh viên Việt đang học ở những trường top như NTU, NUS. L là một trong số rất nhiều gương mặt tôi tiếp xúc ngày hôm ấy – chỉ thoáng qua, chỉ kịp hỏi han đôi ba câu, vì thời gian quá ít mà người thì quá đông.
Tôi nhớ rõ ánh mắt của L hôm ấy – một ánh mắt chứa đầy lo lắng. Là sinh viên NTU, nhưng bạn lại thấy lạc lõng giữa dòng chảy cơ hội. Không có thực tập, không biết bắt đầu từ đâu, thậm chí không rõ mình đang chạy về phía nào trong một đường đua mà ai cũng có vẻ biết đích đến. Sau buổi tư vấn đó, chúng tôi kết bạn trên Facebook – có lẽ vì cả hai cùng ở Hà Nội trong dịp nghỉ lễ, nên khoảng cách cũng tự nhiên được rút ngắn hơn một chút.
Vài tuần sau, khi đã quay lại Singapore, L là người chủ động nhắn tin cho tôi. Tin nhắn rất ngắn gọn, nhưng đủ để tôi hiểu rằng bạn đang cần một sự hướng dẫn sâu hơn. Tôi đồng ý. Chúng tôi bắt đầu trò chuyện nhiều hơn và tôi dần nhìn ra những điểm mạnh, điểm yếu trong hành trình của bạn ấy.
L có một nền tảng tốt: học tại NTU, một trong những trường top đầu châu Á, đó là một lợi thế lớn. Nhưng như tôi vẫn hay ví von: có một túi tiền đầy không có nghĩa là bạn biết cách sử dụng nó. Tôi chỉ cho L thấy rằng, nhiều công ty lớn rất sẵn sàng mở cửa với background như vậy – nhưng khi bước vào vòng phỏng vấn, thì ai cũng như ai. Không còn danh tiếng trường học, không còn những con điểm GPA, chỉ còn lại kỹ năng và sự chuẩn bị.
Tôi từng làm ở TikTok Singapore, có nhiều mối quan hệ với các công ty như OKX, Shopee, Visa, Amazon… nên tôi chia sẻ cụ thể cách từng nơi tuyển dụng, cách họ test DSA, hỏi về CS Fundamentals và yêu cầu như thế nào về system design, đặc biệt nếu bạn muốn theo hướng backend.
Lắng nghe rất kỹ và rất nhanh chóng, L đưa ra quyết định đăng ký các khóa học tại Engineer Pro. Tôi không cần phải thuyết phục nhiều. Bạn ấy học hai khóa thuật toán, một khóa backend và một khóa system design – đều là những nền tảng thiết yếu để build kỹ năng vững chắc cho ngành software engineering.
Thời gian trôi qua không quá dài. Trong lúc học, bạn ấy vẫn giữ liên lạc với tôi, hỏi thêm khi cần, chủ động khi cảm thấy còn thiếu sót. Sau vài tháng, L bắt đầu apply và tôi hỗ trợ chỉnh sửa hồ sơ, mock interview, giới thiệu cơ hội phù hợp.
Rồi một ngày, bạn nhắn tin cho tôi không còn là tin nhắn xin tư vấn nữa, mà là một tin nhắn khoe thành quả: đỗ WorldQuant Singapore, một vài công ty data, một hãng hàng không lớn và một số offer từ các công ty công nghệ khác. Mọi vị trí đều xoay quanh mảng software. Kèm theo tin nhắn là một offer letter. Tôi đọc mà cảm thấy bất ngờ lẫn vui mừng.
Từ một bạn sinh viên từng cảm thấy chông chênh, L đã trưởng thành rất nhanh chỉ trong vòng 7–8 tháng. Không chỉ tiến bộ về mặt kỹ thuật, mà quan trọng hơn là thay đổi trong tư duy. L bắt đầu biết nên học gì, thi gì, chuẩn bị cho công ty nào, chọn cái gì phù hợp với mục tiêu lâu dài. Không còn là sự tự ti hay sợ hãi, mà là một sự tự tin tỏa ra rất tự nhiên.
Cộng đồng Engineer Pro là nơi bạn ấy học, nhưng không dừng lại ở đó. Sau khóa học, L vẫn duy trì liên hệ với tôi, tham gia các hoạt động trong cộng đồng, kết nối với các bạn học khác. Điều tôi quý nhất ở bạn ấy là sự chủ động – biết mình thiếu gì và không ngại đi tìm, không ngại hỏi, không ngại làm lại nếu cần.
Với tư cách là người hướng dẫn, tôi không nghĩ mình làm điều gì quá lớn lao. Nhưng tôi cảm thấy may mắn khi được đồng hành với một người biết lắng nghe, biết cố gắng và dám thay đổi. Lúc đầu, tôi thấy rõ gương mặt bạn ấy mang nhiều áp lực. Bây giờ, vẫn là gương mặt ấy, nhưng ánh mắt đã khác, sáng hơn, quyết liệt hơn và tràn đầy năng lượng.
Tôi vẫn hay nhắn nhủ các bạn trẻ rằng: “Điều quý giá nhất không phải là mentor, cũng không phải là khóa học. Mà là khả năng dấn thân, dám đối diện với nỗi sợ, dám bắt đầu từ con số 0 và dám tin rằng mình có thể làm được.”
Và L là một minh chứng đẹp cho điều đó.
Diễn giả: Anh Lâm Phạm – Mentor tại Engineer Pro, Senior Software Engineer tại TikTok, từng là Senior Engineer tại Grab & Motional. Với gần 5 năm kinh nghiệm, anh đã hướng dẫn hơn 1.500+ mentee chinh phục các công ty Big Tech trong và ngoài nước