Hãy tưởng tượng bạn đang bước vào một hộp cát kỹ thuật số khổng lồ, nơi bạn có thể xây dựng bất cứ điều gì mình tưởng tượng trong một chương trình JavaScript. Trong không gian sáng tạo này, biến chính là những khối xây dựng và hộp lưu trữ thiết yếu. Giống như trong một trò chơi sandbox, bạn cần những chỗ để chứa công cụ, vật liệu, và điểm số của người chơi — thì trong JavaScript, biến là nơi lưu trữ mọi thông tin mà chương trình cần để hoạt động.
Chúng là những chiếc hộp có tên, nơi bạn lưu trữ dữ liệu — từ con số đơn giản, đoạn văn bản, cho đến những cấu trúc phức tạp làm sống động thế giới kỹ thuật số của bạn.
Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá:
- Biến trong JavaScript là gì,
- Tại sao chúng quan trọng,
- Cách tạo và đặt tên biến,
- Và cách sử dụng chúng để bắt đầu tạo ra những trải nghiệm tương tác của riêng bạn.
Biến trong JavaScript là gì?
Hãy tưởng tượng một biến là một chiếc hộp có nhãn (label) trong bộ nhớ máy tính, nơi bạn có thể lưu trữ một phần thông tin (gọi là giá trị). Thông tin này có thể là:
- Một con số (như 10),
- Một đoạn văn bản (như "Xin chào"),
- Một giá trị đúng/sai (true/false),
- Hoặc những dạng dữ liệu phức tạp hơn.
Điều quan trọng là: giá trị trong biến có thể thay đổi (variable = thay đổi).
Tại sao chúng ta cần biến?
Bạn có thể tự hỏi: “Sao không dùng trực tiếp giá trị luôn cho nhanh?”
Hãy mở trình duyệt → click chuột phải → Chọn Inspect → Chuyển sang tab Console. Gõ:
> 5 + 10
< 15
Kết quả là: 15.
Tuyệt! Nhưng nếu bạn muốn dùng lại kết quả đó sau này, hoặc đặt tên ý nghĩa cho nó, thì sao? Khi bạn chỉ gõ giá trị vào console, bạn không thể dễ dàng lưu trữ hoặc tái sử dụng chúng.
👉 Biến giải quyết chính xác vấn đề này!
Biến cho phép bạn đặt tên cho dữ liệu, lưu trữ nó, và sau đó sử dụng lại bằng cách gọi tên.
Cách tạo (khai báo) Biến trong JavaScript
Để tạo một biến, bạn khai báo nó. Trong JavaScript hiện đại, bạn sử dụng hai từ khóa chính là let và const. Cũng có var trong các mã cũ.
✅ Sử dụng let
Dùng khi giá trị có thể thay đổi trong chương trình.
- Khai báo không có giá trị ban đầu:
let userAge;
- Gán giá trị:
userAge = 28;
console.log(userAge); // Output: 28
- Khai báo và gán cùng lúc:
let userName = "Alice";
console.log(userName); // Output: Alice
- Thay đổi giá trị:
let score = 100;
console.log(score); // Output: 100
score = 150; // Reassigning a new value
console.log(score); // Output: 150
🔒 Sử dụng const
Dùng khi giá trị không được phép thay đổi sau khi gán.
- Phải gán giá trị ngay khi khai báo:
const birthYear = 1992;
console.log(birthYear); // Output: 1992
- Không được gán lại:
// birthYear = 1993; // This would cause an error: Assignment to constant variable.
Việc này giúp tránh lỗi vô tình làm thay đổi giá trị cố định.
⚠️ Còn var thì sao?
var là cách khai báo biến trong JavaScript cũ:
var legacyVariable = "Old school";
Tuy vẫn còn hoạt động, nhưng let và const an toàn hơn, rõ ràng hơn, đặc biệt là về phạm vi truy cập (scope). Vì thế, nên dùng let và const cho các dự án hiện đại.
Đặt tên biến: Quy tắc & thực hành tốt
Quy tắc:
- Tên biến có thể chứa chữ cái, số, dấu gạch dưới, và dấu đô-la ($).
- Phải bắt đầu bằng chữ cái, _ hoặc $ (không được bắt đầu bằng số).
- JavaScript phân biệt chữ hoa và thường (myVar ≠ MyVar).
- Không được dùng từ khóa dành riêng như let, const, if, function, v.v.
Best pratice:
- Dùng camelCase: từ đầu viết thường, các từ sau viết hoa chữ cái đầu.
- Ví dụ:
firstName,totalAmount,isUserLoggedIn
- Ví dụ:
- Tên có ý nghĩa: nên đặt tên diễn tả rõ nội dung biến giữ.
userNametốt hơnxhoặcusrNm. - Tránh tên quá ngắn, trừ những biến đếm như
i.
Kết luận: Hành trình với Biến mới bắt đầu!
🎉 Chúc mừng! Bạn vừa bước một bước lớn trong hành trình học JavaScript khi đã hiểu:
- Biến là gì: Hộp chứa dữ liệu có tên.
- Tại sao cần: Giúp lưu trữ, tái sử dụng, và thao tác dữ liệu.
- Cách khai báo: Dùng
let(thay đổi được) hoặcconst(cố định). - Cách đặt tên: Dùng
camelCase, tên có ý nghĩa, và tuân thủ quy tắc.
Biến là nền tảng bạn sẽ dùng trong mọi chương trình JavaScript.
Tiếp tục luyện tập và khám phá. Chúc bạn học vui và lập trình vui vẻ nhé!