Năm 2025 là năm bùng bổ của Generative AI và ChatGPT. Các bạn tốt nghiệp năm nay đang trong tình trạng rất khó kiếm được việc, không chỉ các bạn mới tốt nghiệp mà anh em làm lâu năm cũng vậy. Một phần vì AI và một phần cũng do thời buổi khó khắn. Vì đa số các công việc code đơn giản mấy con AI có thể làm được. Ví dụ phát triển một trang "Landing Page" để quảng cáo công ty, lúc trước ta cần mướn công ty outsource để làm, còn bây giờ? Các anh CEO có thể dùng con Copilot tạo ra trong vòng vài phút, rồi triển khai lên GitHub Page, sau đó mua domain trỏ tới GitHub Page, vậy là xong.
Việc này dẫn đến các công việc đơn giản của các bạn sinh viên tìm kiếm việc thực tập, hoặc đi xin việc ngày càng ít dần. Và rất nhiều bạn phản ứng bằng cách anti code AI, chống lại việc sử dụng AI, các bạn xem thường nó, nhưng sự thật thì việc code bằng AI ngày càng phổ biến và ta không thể chống lại nó được. Vậy ta cần làm gì? Theo mình, đơn giản là ta đừng chống lại AI mà thay vào đó ta nên học cách sử dụng chúng một cách hiệu quả nhất. "AI không thay thế chúng ta, chúng ta bị thay thế bởi những người biết dùng AI".
Với thị trường hiện nay thì các bạn sinh viên càng cần biết cách sử dụng AI để nó giúp mình kiếm được công việc. Chúng ta cần học cách sử dụng nó tốt nhất có thể, ví dụ trong việc tìm kiếm công việc và làm CV, hai công cụ AI rất mạnh mà bạn có thể sử dụng là Gemini 2.5 Pro và Grok với tính năng "Deep Search Report". Nó sẽ tổng hợp và thống kê chi tiết các thông tin cần thiết cho bạn như các chương trình thực tập, cách viết CV, các kỹ năng cần thiết mà từng công ty tìm kiếm.
Dưới dây là ví dụ 3 bước các bạn cần làm.
Bước 1: Đừng nộp CV lung tung, tìm kiếm công ty phù hợp
Việc đầu tiên cần tránh là nộp đơn lung tung khắp nơi. Thay vì dành thời gian để kiếm công việc và nộp CV khắp nơi, các bạn sinh viên cần tập trung tìm kiếm công ty phù hợp và làm CV chất lượng nhất phù hợp với họ. Lúc trước ta sẽ lên Google và tìm kiếm chung chung như “việc làm marketing”, ta phải tự đọc từng trang và lọc thông tin, bây giờ thì ta cần sử dụng AI để thay ta làm việc này. Tiếp theo ta không phải hỏi AI với câu hỏi chung chung như khi ta tìm kiếm trên google là “việc làm marketing”. Ta cần biết cách hỏi, ví dụ với Grok Deep Search:
"Tôi là sinh viên mới tốt nghiệp ngành Marketing từ UEH. Tôi muốn tìm thực tập đầu tiên tại TP. Hồ Chí Minh. Hãy giúp tôi liệt kê 10 công ty công nghệ hoặc agency sáng tạo nổi tiếng với chương trình thực tập tốt cho người mới, tập trung vào marketing số và sáng tạo nội dung."
Các bạn đợi tầm 5p, nó sẽ tổng hợp các thông tin cần thiết nhất cho bạn, việc các bạn cần làm là ngồi đọc. Nếu kết quả không phù hợp thì ta cần hỏi tiếp. Ví dụ là 10 công ty Grok liệt kê đều không nhận thực tập, bạn cần hỏi tiếp.
"Các công ty bạn vừa nêu đều đã đóng chương trình thực tập, bạn có thể giúp tôi tìm thêm vài công ty không. Thay vì xếp hạng theo top thì tôi cần ưu tiên các công ty đang tuyển thực tập"
Tiếp tục đọc các thông tin Grok tổng hợp. Sau khi tìm kiếm được công ty thì việc tiếp theo ta cần làm là cập nhật CV cho phù hợp.
Bước 2: Đừng viết CV chung chung
"Làm CV phù hợp" là câu mà ai cũng nói nhưng ta phải làm thế nào là phù hợp? Đây là lúc AI có thể hỗ trợ đắc lực cho bạn. Ví dụ:
"Đây là mô tả công việc cho vị trí Thực tập sinh Marketing Số. Đây là CV hiện tại của tôi. Hãy giúp tôi viết lại phần 'Tóm tắt' và 'Kỹ năng' để làm nổi bật các tiêu chí họ yêu cầu, sử dụng các từ khóa từ bài đăng tuyển dụng."
Nên nhớ là các bạn đừng bịa CV. Mà nên đưa AI thông tin CV của bạn rồi kêu nó tổng hợp lại cho phù hợp. Ví dụ bạn ghi trong CV là hoàn thành đồ án môn học ABC gì đó, AI nó có thể sửa lại cho bạn thành học được "kỹ năng phân tích dữ liệu" từ đồ án ABC. Bạn ghi trong CV là hoàn thành khóa học CEO từ trung tâm ABC gì đó, AI sẽ sửa lại thành hiểu được "kiến thức nền tảng của CEO".
Nếu bạn cần thêm gợi ý thì cứ hỏi AI, tiếp tục tới khi ta có được CV hoàn chỉnh và phù hợp.
Bước 3: Tập phỏng vấn với AI để tự tin hơn trong cuộc phỏng vấn thực tế
Cuối cùng, thay vì lo lắng và lúng túng khi phỏng vấn, ta có thể trở nên tự tin hơn khi dợt trước với AI. Như khi ta đi PV lần 1 thì còn run, nhưng lần thứ 10 thì không. Hồi xưa thì để PV nhiều như vậy ta tốn khá nhiều thời gian. Bây giờ bạn có thể nhờ AI đóng vai người phỏng vấn cho bạn, nếu bạn cần trò chuyện thì dùng ChatGPT và bật tính năng voice lên. Ví dụ:
"Tôi có buổi phỏng vấn cho vị trí Thực tập sinh Marketing Số. Hãy thực hiện một buổi phỏng vấn thử. Bạn đóng vai người quản lý tuyển dụng và hỏi tôi 5 câu hỏi phổ biến. Sau khi tôi trả lời, hãy đưa ra phản hồi để cải thiện câu trả lời của tôi sao cho mạnh mẽ và cụ thể hơn."
AI có thể gợi ý: "Câu trả lời của bạn tốt, nhưng bạn có thể làm nó tốt hơn bằng cách thêm một ví dụ cụ thể về một chiến dịch thương hiệu bạn ngưỡng mộ và giải thích tại sao nó hiệu quả."
Luyện tập như vậy nhiều lần là bạn sẽ có được sự tự tin mình cần.
Nên nhớ răng AI không thể tự tìm việc và đi phỏng vấn, chính bạn sẽ là người làm việc đó. Chúng ta không bị thay thế bởi AI mà bị thay thế bởi người biết dùng AI. Đừng nghĩ học AI là ta học về thuật toán và model, mà ta cần học về cách dùng AI như thế nào. Như việc lái xe, ta không cần học cách chiếc xe được tạo ra như thế nào, đó là việc của người chuyên môn, việc ta cần học là lái chiếc xe như thế nào.
Nếu bạn muốn tìm hiểu nhiều hơn về AI
Cuốn sách chia sẻ về kinh nghiệm dùng AI của mình: The AI Ally
Tham gia nhóm AI-first Journey